Tablica informacyjna BHP powinna znaleźć się właściwie na każdej budowie. Montuje się ją po to, by zwiększyć poziom bezpieczeństwa pracowników budowy oraz umożliwić im szybsze podjęcie akcji w wypadku wystąpienia realnego zagrożenia. Znaki bezpieczeństwa BHP powinny być zrozumiałe i praktyczne. Wybierając je, można skorzystać z gotowych rozwiązań lub też przygotować tablicę samodzielnie. Czym różnią się gotowe tablice BHP od tych robionych na budowie? Które sprawdzają się lepiej? Jak przygotować je samodzielnie?
JAK ZROBIĆ TABLICĘ BHP?
Chcielibyśmy opisać, jak zrobić tablicę BHP dla swojego zakładu pracy. Istnieją różne kształty i podejścia do tego zadania. Zależy to głównie od umiejętności stolarza i wskazówek udzielonych przez kierowników budowy. W tym konkretnym przypadku będziemy budować naszą tablicę z płyt i drewna na plac budowy. Nasze podejście będzie oparte na podobnym rozmiarze tablicy (1.5 m x 1.0 m) jak wewnętrzna powierzchnia wystawowa RAMS.
Materiały i urządzenia użyte do postawienia tablicy informacyjnej BHP o wymiarach 1,5 m x 1,0 m:
- 2 x arkusze gładkiej sklejki z drewna liściastego (dł.)2,44 m (szer.)1,22 m (gr.)12 mm
- 3 x 3 m długości drewna 2×4
- 1 x 750 ml puszka podkładu do drewna
- 1 x 1000 ml puszka farby o wysokim połysku
- 1 x pudełko 100 wkrętów 7. 5 mm x 82 mm
- 2 x 2″ pędzle
- piła tarczowa
- wiertarka kompaktowa
Używając piły tarczowej, przytnij arkusz sklejki do wymiarów 1,5 m x 1,0 m. Dodatkowe dwie części boczne ok. 300 mm oraz elementy dolne wycinamy z pozostałej części tego samego arkusza. Górna osłona dachu musi być wycięta z drugiego arkusza blachy.
Wsporniki są zbudowane z drewna 2×4. 3-metrowe odcinki 2×4 są cięte na 2-metrowe sekcje dla pionowych podpór. Pozostałe metrowe kawałki należy użyć jako dolne poziome „stopy”. Trzeci odcinek 2×4 pociąć na cztery stężenia do podparcia dolnych poziomych stóp.
Wszystkie elementy należy teraz zmontować za pomocą śrub lub gwoździ, aby uzyskać ostateczny kształt jednej tablicy informacyjnej. Gotowa tablica wymaga pomalowania farbą podkładową i wykończeniową w celu przedłużenia jej użyteczności.
Aby zakończyć powyższy proces, potrzeba mniej więcej pół zmiany stolarza i jedną zmianę robotnika. Robotnik najpierw pomaga stolarzowi w przygotowaniu i montażu, a pozostała druga część zmiany wymaga pomalowania dwoma warstwami farby.
Na podstawie naszych doświadczeń, drewno warstwowe wytrzymuje około sześciu miesięcy w otwartych warunkach pogodowych, zanim warstwa i drewno zaczną się niszczyć. Po sześciu miesiącach deska wymaga konserwacji i ponownego malowania. Jeśli warstwa drewna jest przegniła i rozszczepiona, tablica ląduje na śmietniku, a nowa tablica jest budowana od podstaw według podobnego procesu. Konieczne jest więc poniesienie jeszcze raz kosztów związanych z materiałami oraz czasem pracy potrzebnym do przygotowania tablicy.
GOTOWE TABLICE BHP
Tablica BHP nie zawsze musi być przygotowywana od zera. Ciekawym rozwiązaniem jest skorzystanie z gotowego już rozwiązania. Ma ono sporo plusów — przede wszystkim nie wymaga ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z czasem pracy pracownika budującego taką tablicę. Gotowe tablice BHP na budowie wystarczy zmontować i ustawić we właściwym miejscu. Nie wymagają one dodatkowej konserwacji. Nie trzeba ich malować ponownie ani martwić się spróchniałym drewnem, które może być zagrożeniem dla ludzi. Takiej tablicy nie trzeba odnawiać, a po skończonych pracach, można wykorzystać ją ponownie na innych placach budowy. Dzięki temu takie tablice informacyjne BHP pozwalają zaoszczędzić sporo czasu i pieniędzy. Trzeba też pamiętać, że wybieranie rozwiązań, które można wykorzystać wiele razy jest też dobre dla środowiska.
RODZAJE ZNAKÓW
Znaki BHP dzielą się na cztery podstawowe rodzaje. Każdy z nich dość łatwo rozpoznać, bo znaki różnią się od siebie nie tylko kolorami, ale też kształtami. Umieszczone na nich piktogramy powinny być czytelne i wykonane w taki sposób, by każdy mógł zrozumieć ich znaczenie — nawet jeśli nie zna on języka, którym posługuje się większość osób na placu budowy. Tabliczki BHP po prostu muszą być uniwersalne. Znaki BHP mogą być:
· informacyjne,
· ostrzegawcze,
· zakazu,
· nakazu.
Na placach budowy można znaleźć znaki ze wszystkich tych kategorii.
KOLORYSTYKA ZNAKÓW — CO ZNACZY?
Barwy bezpieczeństwa BHP są ściśle związane z rodzajem znaku. Każdy typ ma przypisany do siebie konkretny kolor. Dzięki temu już z daleka można zobaczyć, jaki rodzaj przesłania ma dana tabliczka. Znaki ostrzegawcze BHP są żółte z czarną obwódką. Znaki informacyjne są zielone z białą obwódką. Zakazu są białe z czerwoną obwódką, a nakazu są niebieskie. Kolory te są tak zróżnicowane, że nie sposób je ze sobą pomylić.
CO ZNACZĄ KSZTAŁTY ZNAKÓW BHP?
Poszczególne rodzaje tabliczek BHP mają też różne kształty. Tablice ostrzegawcze BHP mają kształt trójkąta. Znaki informacyjne są kwadratowe, a znaki zakazu i nakazu są okrągłe. Zdarza się, że znaki te są umieszczone na prostokątnych planszach. Jednak nawet w takim wypadku zachowany jest charakterystyczny kształt dla poszczególnych rodzajów znaków.
TABLICZKI INFORMACYJNE BHP
Znaki bhp informacyjne muszą w sposób bardzo prosty i zrozumiały przekazywać informację o położeniu najważniejszych elementów związanych z bezpieczeństwem. Znaki te muszą być uniwersalne i bardzo czytelne. Dlatego też zwykle nie ma problemów ze zrozumieniem ich przesłania. Tabliczki te są zielone, z białą obwódką i zwykle są w kształcie kwadratu lub rzadziej — prostokąta. Przykładowe tabliczki informacyjne:
· wyjście ewakuacyjne,
· apteczka
· gaśnica
· strzałki kierunkowe prowadzące do wyjścia ewakuacyjnego,
· miejsce zbiórki ewakuacji,
· defibrylator.
ZNAKI EWAKUACYJNE
Znaki BHP ewakuacyjne najczęściej są traktowane jako podtyp znaków informacyjnych. Tak jak one są zielone i wpisane w kwadrat. Stosuje się je po to, by wyznaczyć najkrótsze trasy ewakuacji z placu budowy lub budynku. Znaki powinny też wskazywać najważniejsze elementy systemu ewakuacji oraz sposoby ich użytkowania. Przykłady znaków ewakuacyjnych:
· prysznic bezpieczeństwa,
· apteczka,
· kierunek otwarcia drzwi ewakuacyjnych,
· okna z drabiną ewakuacyjną.
TABLICZKI OSTRZEGAWCZE BHP
Zadaniem tych znaków jest ostrzeganie przed ewentualnym niebezpieczeństwem. Tabliczki te mają kształt żółtego trójkąta z czarnym piktogramem. Ich zadaniem jest przestrzeganie przed wyjątkowo groźnymi miejscami na placu budowy oraz w budynku, a także informowanie o tym, z jakim dokładnie zagrożeniem można się w tym miejscu spotkać. Przykładowe znaki ostrzegawcze to:
· czynnik rakotwórczy,
· wysoki poziom hałasu,
· substancja szkodliwa lub drażniąca,
· materiały łatwopalne,
· zagrożenie biologiczne.
Dobrym rozwiązaniem są też znaki ostrzegawcze BHP z opisem. Dzięki nim nie ma właściwie żadnych wątpliwości co do znaczenia konkretnego znaku. Jest to duże ułatwienie właśnie w przypadku tych znaków ostrzegawczych, których wygląd jest taki sam, pomimo że oznaczają one coś innego. Opis uszczegóławia znaczenie tablicy i wyklucza wszelkie wątpliwości. Znaki te to m.in.:
· niebezpieczeństwo, substancje szkodliwe, przestrzeń zamknięta, odpady niebezpieczne;
· trucizna, substancja rakotwórcza, substancja toksyczna;
· materiały radioaktywne, substancje radioaktywne, promieniowanie jonizujące;
· niebezpieczeństwo skażenia biologicznego, materiał zakaźny, zagrożenie biologiczne;
· atmosfera wybuchowa, strefa zagrożona wybuchem.
ZNAKI ZAKAZU OCHRONY I HIGIENY PRACY
Znaki zakazu jednoznacznie wskazują miejsca i strefy, w których podejmowanie danej czynności jest zabronione. Zakazy mają na celu zmniejszenie ryzyka wypadku. Tablice mają kształt białego koła z czerwoną obwódką. Zwykle piktogram we wnętrzu obwódki jest przekreślony. Dzięki temu dość oczywiste jest to, że taka tablica BHP na budowie wyraźnie zakazuje danej czynności. Przykładowe znaki to:
· nie uruchamiać;
· zakaz wjazdu,
· zakaz fotografowania,
· zakaz przejścia,
· nie dotykać,
· zakaz wchodzenia osób w krawatach.
ZNAKI NAKAZU OCHRONY I HIGIENY PRACY
W budynkach i na placach budowy mogą też pojawić się BHP tabliczki, które informują o obowiązku konkretnego zachowania w danym miejscu lub strefie. Znaki te są niebieskie z białymi piktogramami. Zwykle są okrągłe, choć mogą też zostać umieszczone na prostokątnych planszach z opisem. Przykładowe znaki nakazu to:
· umyj ręce,
· stosuj obuwie ochronne,
· stosuj kask ochronny,
· stosuj maskę przeciwpyłową,
· załóż okulary ochronne.
ZNAKI OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ
Szczególnym rodzajem znaków BHP są znaki ochrony przeciwpożarowej. Stosuje się je w ramach systemów ochrony przeciwpożarowej. Ich zadaniem jest zminimalizowanie skutków, z jakimi może wiązać się pożar, klęski żywiołowe lub inne wyjątkowe zdarzenia. Znaki te obejmują tabliczki ewakuacyjne, ostrzegawcze i zakazu.
JAKA NORMA PRAWNA DLA ZNAKÓW BHP?
Tablica informacyjna BHP oraz pojedyncze znaki powinny spełniać określone wymagania. W związku z tym w polskim prawie obowiązują przepisy, które dokładnie je regulują. Pod uwagę należy wziąć dwa dokumenty:
· 92/58/EWG w sprawie minimalnych wymagań dla zapewnienia znaków bezpieczeństwa i/lub higieny pracy,
· Obwieszczenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 sierpnia 2003 r., w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 169 Poz. 1650).
Pamiętajmy też, że wygląd tabliczek BHP nie może być dowolny. Musi on wpisywać się w normy opracowane przez specjalistów. Dokładne wytyczne co do stosowania i wyglądu poszczególnych znaków BHP regulują następujące normy:
- PN-93/N-01256/03 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy.
- PN-92/N-01252 Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa.
- PN-92/N-01256/01 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpożarowa.
- PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja.
- PN-N-01256-5:1998 Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach ewakuacyjnych i drogach przeciwpożarowych.
- PN-N-01256-4:1997 Znaki bezpieczeństwa Techniczne środki przeciwpożarowe.
- PN-EN-61310-1:2000 Maszyny. Bezpieczeństwo. Wskazywanie, oznaczanie i sterowanie. Wymagania dotyczące sygnałów wizualnych, akustycznych i dotykowych.
- PN-EN-457:1998 Maszyny. Bezpieczeństwo. Dźwiękowe sygnały bezpieczeństwa. Wymagania ogólne, projektowanie i badania.
- PN-88/E-08501 Urządzenia elektryczne. Tablice i znaki bezpieczeństwa.
- PN-74/T-06260 Źródła promieniowanie elektromagnetycznego. Znaki ostrzegawcze.
- PN-79/J-08002 Źródła promieniowania jonizującego. Znaki ostrzegawcze.